Voorouders uit een ver verleden

Hoe schrijf ik een portret van een voorouder uit 1790?

Over een voorouder die tweehonderdvijftig jaar geleden leefde, heb je waarschijnlijk alleen wat feiten gevonden. Zoals geboorte- en sterfdatum, namen van partners en kinderen, een beroep, woonplaatsen. Over de persoonlijkheid, het karakter, zijn of haar talenten en zwakheden weet je niets. Wat te doen?

Feiten opsommen

Je zou je kunnen beperken tot het opsommen van de feiten. Het resultaat: een saaie tekst. Overigens wél een nuttig startpunt voor een volgende chroniqueur die het verhaal van die voorouder helemaal wil uitzoeken en schrijven. Dus als dat je doel is, prima.

Decor

Als je over een voorouder uit 1790 schrijft, dan maak je vooral een schets van het decor waarin hij  leefde. Misschien biedt het beroep van je voorouder hier aanknopingspunten voor, of historische gebeurtenissen in de woonplaats, zoals de drooglegging van een polder of religieuze twisten. Verdiep je in hoe de mensen in die tijd en in die regio leefden.

Als je over een voorouder uit 1790 schrijft, maak je vooral een schets van het decor waarin hij  leefde

Vier eeuwen terug

Dat is precies wat Martine Letterie doet in De genen van mijn vader, Een familiegeschiedenis van 400 jaar.  Ze begint bij haar stamvader van vaders kant en beschrijft steeds weer een andere loot aan de tak. Haar keuzes zijn gebaseerd, althans dat vermoed ik, op hoe ze zo’n leven kon verknopen met de grotere geschiedenis, met maatschappelijke ontwikkelingen. En uiteraard ook op wat archiefonderzoek aan boeiende feiten opleverde over die persoon. Het resultaat is een goed lezend boek over het leven van gewone mensen in woelige tijden. Hoe dichter ze bij het nu komt, hoe levendiger en persoonlijker het verhaal wordt. En dat is logisch, want dan schrijft ze over mensen die ze zelf heeft gekend.

Analyseer

Dus als jij aan een familiegeschiedenis werkt die vier eeuwen teruggaat, lees dan De genen van mijn vader met de volgende vragen in je achterhoofd:

  • Welke vertelinstantie heeft de auteur gekozen?
  • Waar heeft zij de informatie over haar stamvader vandaan en hoe gebruikt ze deze gegevens om een beeld te schetsen van de leefomstandigheden?
  • Welke archieven en bronnen heeft ze geraadpleegd? Misschien vindt jij daar ook input voor je verhaal.
De genen van mijn vader-Martine Letterie

De genen van mijn vader,
Martine Letterie

Op zoek naar biografisch portret van het verleden, Kees van der Wiel

Op zoek naar een biografisch portret in het verleden,
Kees van der Wiel

Hoe kom ik aan informatie over het leven in die tijd?

Lees historische boeken over de tijd die jij wilt beschrijven. Kijk achterin elk boek welke literatuur de auteur heeft gelezen, misschien zitten er publicaties bij waar jij heel veel aan hebt voor jouw verhaal.

Of pak dit boek er eens bij: Op zoek naar een biografisch portret in het verleden van Kees van der Wiel. Dit is geen verhaal zoals dat van Letterie, maar een handleiding voor historisch biografisch onderzoek. Van der Wiel geeft erin antwoord op vragen als:

  • Waar vind ik materiaal voor mijn verhaal?
  • Hoe interpreteer ik mijn vondsten?
  • Hoe verzamel en orden ik de informatie die ik uit archieven en literatuur verzamel?

Ook laat hij aan de hand van drie voorbeelden zien hoe hij het leven van onbekende mensen reconstrueerde aan de hand van wat snippers uit archieven.

Succes!